Ayyıldır: Fed sonrası gözler istihdam verilerinde

GCM Yatırım Araştırma Müdürü Ayyıldır, ABD Merkez Bankası Fed’in federal fon hedef oranında bir değişme gitmediği, 2 üyenin faiz indirimine yönelik oy kullandığı, güçlü istihdam ve tarife etkisinin ölçümlenmeye devam ettiği, enflasyonda yükselişin bir miktar daha artabileceğine yönelik söylemlerle bankaya yönelik veri odaklı temkinli tavrın devam ettiği bir sürecin geride bırakıldığını bildirdi.

Swap piyasası tahminlerinin Fed kararları ardından Eylül ayına ilişkin faiz indirimi beklentisinin yüzde 50 eşik bölgesi altına sarkıtarak Aralık ayı daha uygun olabilir anlık mesajını verdiği bir süreçte bu düşüncenin ne kadar tutarlı olduğunun gözlemleneceğini belirten Ayyıldır, değerlendirmesinde şu ifadelere yer verdi:

“ABD Merkez Bankası Fed, 1 üyenin etkisiyle faiz tahminlerinin yer aldığı Dot Plot içerisindeki ağırlığını Haziran toplantısında 2 adet faiz indiriminde kalmasına yönelik düşüncesine devam etme kararı aldıktan sonra izlediğimiz makro göstergeler Trump’ın faiz indir baskısını desteklememekle birlikte Fed’in söylemlerinde temkinli ve veri odaklı yaklaşımın nedenli tutarlı olduğunu bir kez daha görmemize katkı sağladı.

30 Temmuz Fed kararı sonrasında piyasalar sıcağı sıcağına Eylül toplantısında faiz indirimine yönelik desteğini neredeyse 20 puan çekerken bu düşünce 17 Eylül toplantısına kadar çok fazla değişeceğinden küresel piyasa dinamiklerinde hareketli bir sürecin bizi beklediğini söyleyebiliriz. Yani Eylül’de gerçekten faiz indirimi olmayacak mı hususu için toplantıya kadarki süreçte Büyüme, Enflasyon ve İstihdam dinamiklerine bir bütün halde bakarak ilerlenmek istenecektir.

Tam da bu süreçte 1 Ağustos tarihinde sonucuna ulaşacağımız Tarım Dışı İstihdam, İşsizlik Oranı ve Ortalama Saatlik Gelirler verileri Eylül’de bu ihtimal ne denli kayboldu sorusunun cevabı için dikkatle takip edilecektir. Ancak burada küçük bir hatırlatma yapalım, 17 Eylül toplantısına kadar 2 adet istihdam, 2 adet enflasyon ve 31 Temmuz dahil 2 adet Fed enflasyon göstergesi PCE verisi açıklanacaktır. Bu açıdan veriler hem kendi iç dinamiklerinde finansal varlıkların anlık fiyatlama davranışı için etkili olacaktır hem de toplantıya kadar bir bütünsel olarak Fed için önemli bir referans kaynağı olacaktır.

ABD’den gelecek kritik verilere ilişkin piyasa tahminlerine Bloomberg vasıtasıyla ulaştık. Bu rakamların veri sonuçlanana kadarki süreç içerisinde revize edilebileceği hususu göz ardı edilmemelidir.

Tarım Dışı İstihdam verisine yönelik 70 ekonomist / analist tahminde bulundu. Burada en yüksek tahmin 170K, en düşük tahmin 0K, piyasa medyan beklentisi ise 104K bin olarak kaydedilmiştir. Tahminlerde aralık oldukça fazla bu da kafa karışıklığı olduğu anlamına gelmektedir. Tarım Dışı İstihdam verisinde 0K altında ya da 170K üzerinde gelebilecek herhangi bir sonuç ise piyasalar için sürpriz olacağından fiyat etkisi de buna bağlı daha sert olması beklenir.

Tahmin içerisinde en düşük rakam 0K olarak görülse de bu düşüncenin bir analiste sahip olduğu ancak daha sonra 60K ile devam eden tahminlerin yer aldığı unutulmamalıdır. Tahminler içerisinde başarılı olarak görülen ilk 5 sırada ise 82K ile 160K arasında dalgalanma olmakla birlikte ekstrem bir kötü görünüm beklenmediği de teyit edilmektedir. Bu açıdan sürpriz etkisi bazında 0K altındaki yukarıdaki söylemimizi alt detaylar sebebiyle 60K olarak revize ediyoruz. Yani Tarım Dışı İstihdam verisinde 60K altında ya da 170K üzerinde gelebilecek herhangi bir sonuç piyasalar için sürpriz olacağından fiyat etkisi de buna bağlı daha sert olması beklenir.

İşsizlik Oranı verisine yönelik 70 ekonomist / analist tahminde bulundu. Burada en yüksek tahmin 4,30yüzde , en düşük tahmin 4,00yüzde , piyasa beklentisi ise medyan 4,20yüzde  olarak kaydedilmiştir. İşsizlik Oranı verisinde 4,30yüzde  altında ya da 4,00yüzde , üzerinde gelebilecek herhangi bir sonuç piyasalar için sürpriz olacağından fiyat etkisi de buna bağlı daha sert olması beklenir.

Tarım Dışı İstihdam için ayrı bir parantez açacak olursak; her ne kadar tahminlerde ayrışma sebebiyle kafa karışıklığı olduğunu belirtsek de son 12 yılın Ağustos ayı sonuçlarını dikkate alarak iyimser bir reaksiyon verebilme ihtimali göz ardı edilmemelidir.

Her yıl kendi iç dinamiklerinde farklı temel gelişmelere sahip olsa da pandemi sebebiyle 2020 – 2022 yılları yılındaki yüksek değerleri istisna olarak kabul ederek değerleme dışına aldığımızda son 9 yılın ortalaması 186K, son 5 yılın ortalamasının 230K, son 2 yılın ortalamasının ise 151K olduğunu izlemekteyiz.

Bir önceki yılın aynı döneminde 114K olarak sonuçlanan Temmuz ayı TDİ verisi son 12 yılın en düşük rakam olması, tahminler içerisindeki ayrışmanın en önemli sebepleri olarak görülmekle birlikte istihdam piyasasına yönelik göstergelerin bu denli keskin bir olumsuz veri şekline dönüşmesini beklemiyoruz. Matematiksel olarak daha iyimser rakamların gelebileceğine yönelik düşünce ağırlık kazansa da tarifelerin etkilerinin ne denli olacağına yönelik şirketlerin anketlere ilişkin verdiği cevapların yansıması olarak Tarım Dışı İstihdam verisinde en güncel haliyle izleyeceğiz.

İşsizlik Oranı için ayrı bir parantez açacak olursak; hatırlandığı üzere 2024 Ağustos döneminde yüzde 4,30 oranına yükseldikten sonra istihdam kaygısının oluşturduğu panik havası, Fed tarafından karşılık buldu ve banka Eylül toplantısında 50 baz puanlık jumbo faiz indirimi ile gündemi meşgul etmişti. O dönemde bankanın bu kararının gerekçesinin net bir şekilde anlaşılmadığı, gösterge bazında da İşsizlik oranının Ağustos sonrasında kademeli bir şekilde düşüş izlediği ve 2025 Şubat tarihinde de yüzde 4,00 oranına kadar gerilediğine şahit olduk.

Üç aydır yüzde 4,20 ile sabit bir reaksiyon verdikten sonra geçtiğimiz ay yüzde 4,10’a gerileyerek sorun yok mesajı veren İşsizlik Oranı verisinin bu ay yüzde 4,20’ye çıkması beklentisine karşın bu tür bir sonuç çıksa da piyasayı panik havasına sokması beklenmemelidir. Fed üzerinde baskının artması ve Eylül ayının daha istekli bir şekilde konuşulması, Trump’ın da eleştiri oklarını daha agresif bir tempo ile ilerletebilmesi için yüzde 4,2’den daha yüksek rakamların gelmesi gerektiğini düşünüyoruz. Hane halkına yapılan bu ankette bir önceki yüzde 4,10 ya da daha iyimser şekilde yüzde 4,00 gibi sonuçların gelmesi durumunda ise veri odaklı temkinli duruş ile Aralık ayı olası faiz indirimi düşüncesi daha fazla konuşulmak istenebilir.

Geçmiş dönem fiyat etkileri nelerdir?

Kritik ABD verilerinin varlık fiyatları üzerindeki olası etkilerini doğru yorumlayabilmek, stratejilerin başarıya dönüşebilmesi adına önemlidir. Bu sebeple de yorumlama yeteneğinizi geliştirebilmek için geçmiş dönemlerde nasıl reaksiyon verdiğinin bilinmesi önemlidir. Ancak bu bilgi, yeni dönemdeki beklentilerde kesin başarıya ulaştırır psikolojisini oluşturmamalıdır. Çünkü günler / haftalar / aylar hatta yıllar içerisinde ülkelerin makro – ekonomik dinamikleri ve piyasa beklentileri farklılaşabiliyor. Bu sebeple de her ay aynı etkiyi beklemek doğru olmayacaktır. Geçmiş dönem çalışmaları, yatırımcıların bu veri ile birlikte olası hareket akışını daha başarılı bir şekilde yorumlayabilmek adına pratik bilgiler olarak düşünülmelidir.

3 Temmuz 2025 tarihinde yani bir önceki ay açıklanan ABD verileri ile birlikte EURUSD ve Ons Altın ilk dakika fiyatlama davranışında önemli bir düşüş izlemekteyiz. Ancak bu düşüş ikinci dakikadan itibaren hacimsel anlamda sınırlanmakta ve ilerleyen dakikalarda davranış biçimini değiştirmektedir. Bu süreç, mevcut haberin açıklandığı anın ne kadar önemli olduğunu ve haberin sonucunun yorumlanmasında zamana endeksli değişimlerin önemini artırmaktadır. Bu nedenle veriye hızlı bir şekilde ulaşmak ve ilgili veriyi doğru bir şekilde yorumlamak kritik bir önem taşımaktadır.

2 Ağustos 2024 tarihinde yani bir önceki yılın aynı ayında açıklanan ABD verileri ile birlikte EURUSD ve Ons Altın ilk dakika fiyatlama davranışında önemli bir yükseliş izlemekteyiz. Ancak bu yükseliş ikinci dakikadan itibaren hacimsel anlamda sınırlanmakta ve davranışı biçimini değiştirmektedir. Bu süreç, mevcut haberin açıklandığı anın ne kadar önemli olduğunu ve haberin sonucunun yorumlanmasında zamana endeksli değişimlerin önemini artırmaktadır. Bu nedenle veriye hızlı bir şekilde ulaşmak ve ilgili veriyi doğru bir şekilde yorumlamak kritik bir önem taşımaktadır.

Tarım Dışı İstihdam verisi açıklanması ardından S&P500 endeks fiyatının 6 saatlik performansının son 1 yıllık görüntüsü aşağıdaki resimde yer almaktadır. Veri açıklandığı andan itibaren hareket alanı oluşmaya başlarken bu hareketin ilk 3 saate kadar kademeli bir şekilde devam ettiğini ve daha sonra hareket akışının yataya bağladığına şahidiz. Burada hem verinin anlık etkisi hem de veri açıklandıktan 1 saat sonra hisse senedi piyasası açılışı sonrasında da reaksiyonların kademeli bir şekilde devam ettiği göz ardı edilmemelidir.

S&P500 endeksi incelemeye devam ederken bu sefer de 6 saatlik performansı 1 saatlik performans olarak aşağıdaki grafik gibi değiştirdiğimizde hareket akışının ilk önce 10 dakikaya sıkıştığını daha sonra da etkinin 20 ile 40 dakika arasında devam ettiğini görebilmekteyiz. O halde veri açıklandığı an, hisse senedi piyasası açılmadan önce ve sonra ayrı ayrı endeks özelinde tepkilerin değerlendirilmesi gerektiğini söyleyebiliriz.”