BMD: Yurt içi ve yurt dışı ekonomik veriler takip edildi

BMD'nin raporuna göre, yurt içinde sanayi üretimi, Orta Vadeli Programı, cari işlemler, TCMB’nin faiz kararı; yurt dışında, İngiltere’de büyüme, Almanya’da ve ABD’de enflasyon verileri takip edildi.
İngiltere’de büyüme Temmuz ayında piyasa beklentisi doğrultusunda değişim göstermedi. Almanya’da tüketici fiyat endeksi Ağustos ayında aylık yüzde 0,1 artarken yıllık yüzde 2,2 arttı. ABD’de tüketici fiyat endeksi Ağustos ayında aylık yüzde 0,4 arttı. Yıllık enflasyon Ağustos ayında piyasa beklentilere paralel yüzde 2,9 oldu. ABD'de çekirdek TÜFE, Ağustos ayında aylık yüzde 0,3 ve yıllık yüzde 3,1 artış gösterdi.
TÜİK verilerine göre sanayi üretimi, Temmuz ayında aylık yüzde 1,8 azalırken yıllık yüzde 5,0 arttı. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi yıllık yüzde 0,5 azalırken imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 5,5 artarken elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 5,8 artış gösterdi.
Ekonominin üç yıllık yol haritası niteliğindeki Orta Vadeli Program, Resmi Gazete'de yayımlandı. Orta Vadeli Program'da 2026'da yüzde 3,8’lik büyüme öngörüldü. 2027 yılı büyüme tahmini yüzde 4,3, 2028 tahmini yüzde 5 oldu. Enflasyonda 2025 yılına ilişkin gerçekleşme tahmini yüzde 28,50 olarak belirlendi. 2026 yılına ilişkin enflasyon tahmini ise yüzde 16 olurken, 2027’de enflasyonun yüzde 9 ile tek haneye gerileyeceği öngörüldü. Enflasyonda 2028 tahmini ise yüzde 8 oldu.
TCMB verilerine göre cari denge, Temmuz ayında 1,77 milyar dolar fazla verdi. Ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı 4,6 milyar dolar olurken hizmetler dengesi kaynaklı net girişler 8,02 milyar dolar olarak gerçekleşti. Altın ve enerji hariç cari işlemler dengesi ise 6,3 milyar dolar fazla verdi.
TCMB politika faizini piyasa beklentileriyle paralel şekilde 250 baz puan düşürerek yüzde 40,50'ye indirdi. Gecelik vadede borç verme faiz oranı yüzde 46’dan yüzde 43,50’ye, gecelik vadede borçlanma faiz oranı da yüzde 41,50’den yüzde 39’a indirildi. Politika metninde uzun bir süredir yer alan "Fiyat istikrarı sağlanana kadar sürdürülecek sıkı para politikası duruşu, talepte dengelenme, Türk Lirasında reel değerlenme ve enflasyon beklentilerinde düzelme vasıtası ile dezenflasyon sürecini destekleyecektir." ifadesindeki "Türk Lirasında reel değerlenme" ibaresi metinden çıkarıldı.
Haftaya negatif başlayan ve hafta içerisinde 10.735,22 seviyesine kadar yükselen BİST100 Endeksi, bu seviyeden gelen satışların etkisiyle düşüşe geçti. Endeks yüzde 3,33 kayıpla 10.372,04 puandan haftayı tamamladı. Dolar/TL hafta içinde 41,23-41,37 aralığında hareket ederken 48,36’lı seviyelerden haftaya başlayan Euro/TL 48,6625 ile rekor kırdı.
Yurt dışı yerleşik yatırımcılar, 29 Ağustos-5 Eylül haftasında reel olarak (fiyat ve kur etkisinden arındırılmış) 523,2 milyon dolar hisse senedi satışı, 785,1 milyon dolar Devlet İç Borçlanma Senedi satışı ve 7,0 milyon dolar Özel Sektör Tahvil satışı gerçekleştirdi. Aynı haftada yurt içinde yerleşik gerçek kişilerin döviz mevduatı 3.249 milyon dolar artarak 122.612 milyon dolara yükselirken, tüzel kişilerin döviz mevduatı 2,19 milyon dolar artarak 76.173 milyon dolara yükseldi. Kur korumalı mevduat (KKM) hesapları 742 milyon dolar azalarak 8.972 milyon dolar (368 milyar TL) olarak gerçekleşti. Türkiye’nin dolar bazlı 5 yıl vadeli CDS oranı 300 sınırının altında kalmaya devam etti.

TCMB, 2025 yılının ilk iki toplantısında politika faizini 250’şer baz puan indirerek yüzde 42,50 seviyesine çekti. TCMB politika faizini, 17 Nisan tarihli toplantısında 350 baz puan artırarak yüzde 46,00 seviyesine yükseltirken 19 Haziran toplantısında değiştirmeyerek yüzde 46 seviyesinde sabit bıraktı. 24 Temmuz tarihli toplantıda ise 300 baz puan ve 11 Eylül tarihli toplantıda 250 baz puan indirerek yüzde 40,50’ye düşürdü.

BMD'nin değerlendirmesinde,''Ağustos ayında yüzde 2,04 artan TÜFE’nin Eylül 2025 tarihli TCMB piyasa katılımcıları anketine göre; Eylül ayında yüzde 2,04, Ekim ayında yüzde 2,05 ve Kasım ayında yüzde 1,57, 2025 yılı sonunda yüzde 29,86 ve 2026 yıl sonunda yüzde 20,75 artması beklenmektedir. Yine aynı ankette Dolar/TL’nin 2025 sonunda 43,85 ve 12 ay sonrasında ise 48,96 olması öngörülmektedir. Cari dengenin 2025 sonunda 20,9 milyar dolar, 2026 yılında ise 25,5 milyar dolar açık vermesi beklenmektedir. GSYH büyümesinin 2025 ve 2026’da sırasıyla yüzde 3,2 ve yüzde 3,7 olacağı öngörülmektedir. TCMB haftalık repo faizinin 2025 yıl sonunda yüzde 36,17 ve 2026 yıl sonunda ise yüzde 24,55 olması beklenmektedir.'' ifadelerine eyr verildi.

BMD'nin tam raporuna göre ise,haftanın ilk işlem gününe yüzde 1,50 düşüşle başlayarak 10.406-10.626 aralığında hareket eden BİST100 Endeksi, yüzde 2,61 kayıpla 10.449,36 puandan günü tamamladı. Bankacılık Endeksi yüzde 1,59 ve Sınai Endeks yüzde 2,27 değer kaybetti. Türkiye 2 yıllık tahvil faizi yüzde 40,87, 10 yıllık tahvil faizi yüzde 32,81 ve ABD 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,098 seviyelerinden hafta açılışını yaptı. Dolar/TL 41,25’li ve Euro/TL 48,36’lı seviyelerden haftaya başladı. Türkiye’nin dolar bazlı 5 yıl vadeli CDS oranı 273 oldu.
Kabine sonrası açıklamalar yapan Cumhurbaşkanı Erdoğan, "Ülkenin üç yıllık ekonomik yol haritasının hazırlandığını, program sayesinde önümüzdeki 3 yıl boyunca büyümekle kalmayacak, aynı zamanda küresel ekonomi ve ticaret ortaklarımızın ortalama büyüme performansını da geride bırakacağız. Şimdi hedefimizi biraz daha büyüttük. 2028 sonunda inşallah 1,9 trilyon dolarlık bir ekonomi olacağız” dedi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz 2026-2028 dönemini kapsayan Orta Vadeli Programı (OVP) açıkladı. Yılmaz, ”Haziran 2024'ten itibaren kesintisiz bir dezenflasyon sürecine girildi. Eylül ayı ve yılın geri kalanında da dezenflasyon sürecinin kesintisiz devam etmesini bekliyoruz. Asıl odağımızda olan küresel ticaret hacmindeki gelişmeler. Zayıf büyüme görünümü artan korumacılıkla baskılanmakta. Program dönemi sonunda enflasyonun tek haneli seviyelere kalıcı şekilde inmesini hedeflemekteyiz” açıklamasında bulundu.
Almanya’da sanayi üretimi Temmuz aylık yüzde 1,3, yıllık bazda ise yüzde 1,5 artış gösterdi. Japonya Ekonomik Canlandırma Bakanı Ryosei Akazawa Salı günü yaptığı açıklamada, ABD’nin Japon mallarına, özellikle otomobil ve yedek parçalara uyguladığı gümrük vergilerini 16 Eylül’e kadar düşüreceğini belirtti.

Salı günü uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings Türkiye'ye yönelik değerlendirmesinde, 2025 yılına ilişkin büyüme beklentisinin yüzde 2,9'dan yüzde 3,5'e çıkarıldığı aktarıldı. Raporda, Türkiye ekonomisinin 2026'da da yüzde 3,5, 2027'de ise yüzde 4,2 büyümesinin beklendiği belirtildi. Raporda, 2025 yılında yapılacak üç politika toplantısıyla birlikte, TCMB politika faizini toplam 800 baz puan indirmesinin ve yılı yüzde 35 seviyesinde tamamlamasının beklendiği ifade edildi.
Morgan Stanley yayınladığı raporda, TCMB politika faizini 2025 yıl sonuna kadar yüzde 37'ye, 2026 sonuna kadar ise yüzde 26'ya kademeli olarak düşürmesini beklediğini belirtti.
ABD’de tarım dışı istihdam 2024 Nisan ile 2025 Mart arasındaki 12 aylık dönemde 911 bin kişi aşağı yönlü revize edildi.
ABD Başkanı Donald Trump, “ABD ve Hindistan'ın, iki ülke arasındaki ticaret engellerini gidermek için müzakerelere devam ettiğini duyurmaktan memnuniyet duyuyorum” dedi.
ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, Yüksek Mahkeme'nin tarifelerle ilgili kararının gecikmesinin ekonomik riski artıracağını belirtti. Bessent, alınan gümrük vergilerinin geri alınmasının önemli bir bozulmaya neden olabileceğini söyledi.
Federal mahkeme Fed Guvernörü Lisa Cook'un geçici olarak görevine devam etmesine hükmetti.
Katar'ın başkenti Doha'daki dün gerçekleşen patlamaların ardından İsrail ordusu, Hamas'ın üst düzey isimlerine hava saldırısıyla suikast düzenlediğini bildirdi.

Çarşamba günü,TÜİK verilerine göre sanayi üretimi, Temmuz ayında aylık yüzde 1,8 azalırken yıllık yüzde 5,0 arttı. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, madencilik ve taş ocakçılığı sektörü endeksi yıllık yüzde 0,5 azalırken imalat sanayi sektörü endeksi yüzde 5,5 artarken elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı sektörü endeksi yüzde 5,8 artış gösterdi.
ABD’de üretici fiyat endeksi Ağustos aylık yüzde 0,1 azalırken yıllık yüzde 2,6 arttı. Beklenti aylık yüzde 0,7 ve yıllık yüzde 3,3 artış olması yönündeydi. ABD’de mortgage başvuruları, 5 Eylül ile sona eren haftada önceki haftaya kıyasla yüzde 9,2 arttı. 30 yıllık mortgage faiz oranı ise yüzde 6,64’ten yüzde 6,49’a geriledi.
ABD’de toptan stoklar Temmuz ayında yüzde 0,1 ve yıllık yüzde 1,3 arttı.
ABD Başkanı Donald Trump, enflasyonun olmadığını belirterek, ABD Merkez Bankası'nın (Fed) faiz oranını derhal büyük ölçüde düşürmesi gerektiğini ifade etti.
Meksika Ekonomi Bakanı Marcelo Ebrard, Meksika'nın Asya'da üretilen otomobillere uyguladığı gümrük vergisini yüzde 50’ye kadar yükseltmeyi planladıklarını söyledi.
Hazine ve Maliye Bakanlığı 9 Eylül’de sonuçlanan tahvil ihracında 2 milyar dolarlık satış yaptı. 16 Eylül 2035 vadeli tahvilin kupon oranı yüzde 6,950, getiri oranı yüzde 7,0 oldu. İhraca yaklaşık 200 yatırımcıdan, ihraç tutarının 3 katını aşan talep geldi.

Perşembe günü, TCMB politika faizini piyasa beklentileriyle paralel şekilde 250 baz puan düşürerek yüzde 40,50'ye indirdi. Gecelik vadede borç verme faiz oranı yüzde 46’dan yüzde 43,50’ye, gecelik vadede borçlanma faiz oranı da yüzde 41,50’den yüzde 39’a indirildi. Karar metninde “Enflasyonun ana eğilimi ağustos ayında yavaşlamıştır. İkinci çeyrekte büyüme öngörülerin üzerinde gerçekleşirken nihai yurt içi talebin zayıf seyrini koruduğu değerlendirilmiştir. Yakın döneme ilişkin veriler, talep koşullarının dezenflasyonist düzeyde olduğunu göstermektedir” denildi. Metinde,” Fiyat istikrarı sağlanana kadar sürdürülecek sıkı para politikası duruşu talep, kur ve beklenti kanalları üzerinden dezenflasyon sürecini güçlendirecektir” dedi. Politika metninde uzun bir süredir yer alan "Fiyat istikrarı sağlanana kadar sürdürülecek sıkı para politikası duruşu, talepte dengelenme, Türk Lirasında reel değerlenme ve enflasyon beklentilerinde düzelme vasıtası ile dezenflasyon sürecini destekleyecektir." ifadesindeki "Türk Lirasında reel değerlenme" ibaresi metinden çıkarıldı.
ABD'de işsizlik maaşı başvuruları 6 Eylül ile biten haftada bir önceki haftaya kıyasla 27 bin kişi artarak 263 bin oldu. Önceki haftanın verisi 237 binden 236 bine revize edildi. ABD’de tüketici fiyat endeksi Ağustos ayında aylık yüzde 0,4 arttı. Yıllık enflasyon Ağustos ayında piyasa beklentilere paralel yüzde 2,9 oldu. ABD'de çekirdek TÜFE, Ağustos ayında aylık yüzde 0,3 ve yıllık yüzde 3,1 artış gösterdi.
Avrupa Merkez Bankası (AMB), Perşembe günü gerçekleştirdiği toplantısında mevduat faizini yüzde 2’de, ana refinansman faizini yüzde 2,15, marjinal borç verme faizini de yüzde 2,40 seviyesinde bırakıldı. Banka, "Enflasyon şu anda orta vadeli hedef olan yüzde 2 civarında seyrediyor ve Yönetim Kurulu'nun enflasyon görünümüne ilişkin değerlendirmesi genel olarak değişmedi" dedi.
AMB Başkanı Christina Lagarde faiz kararı sonrası yaptığı açıklamada iç talepteki güçlü seyir dolayısıyla Euro Bölgesi'nde ekonominin büyüdüğüne dikkat çekti. İstihdam piyasasının da ekonominin gücüne katkı sağlayan unsurlardan biri olduğuna vurgu yapan Lagarde, kamu harcamalarının da yatırımları destekleyeceğini belirtti. Lagarde, güçlü euro dolayısıyla çekirdek enflasyonun da gerileyeceğini ifade etti.

Haftanın son işlem gününde ,TCMB Başkanı Fatih Karahan yaptığı değerlendirmede, Türk lirasına yönelik talebin sağlam olduğunu, makroihtiyati önlemler ile güçlü rezervlerin dolarizasyonun tersine dönmesini desteklediğini söyledi. Karahan, “Yüksek frekanslı veriler talepte ılımlı seyrin devam ettiğine işaret ediyor. Geniş çapta göstergeler ekonomik aktivitenin yumuşadığını gösteriyor” ifade etti.
TCMB verilerine göre cari denge, Temmuz ayında 1,77 milyar dolar fazla verdi. Ödemeler dengesi tanımlı dış ticaret açığı 4,6 milyar dolar olurken hizmetler dengesi kaynaklı net girişler 8,02 milyar dolar olarak gerçekleşti. Altın ve enerji hariç cari işlemler dengesi ise 6,3 milyar dolar fazla verdi.
Almanya’da tüketici fiyat endeksi Ağustos ayında aylık yüzde 0,1 artarken yıllık yüzde 2,2 arttı. İngiltere ekonomisi Temmuz ayında piyasa beklentisi doğrultusunda değişim göstermedi. İngiltere’de sanayi üretimi Temmuz ayında aylık yüzde 0,9 azalırken yıllık bazda ise yüzde 0,1 artış gösterdi.
Japonya Ticaret Bakanlığı’nın yaptığı açıklamaya göre Ukrayna’nın işgali nedeniyle Rusya’ya uygulanan yaptırımlar çerçevesinde Türkiye’den iki, Çin’den altı ve Birleşik Arap Emirlikleri’nden bir kuruluşa yönelik ihracat kısıtlanması getirildiğini açıkladı.
Haftanın son işlem gününe yüzde 0,07 yatay azalışla başlayan ve seans içinde satıcılı seyir izleyen BİST100 Endeksi, yüzde 0,10 kayıpla 10.372,04 puandan günü tamamladı. Küresel piyasalarda karışık bir seyir izleniyor. Türkiye 2 yıllık tahvil faizi yüzde 40,66, 10 yıllık tahvil faizi yüzde 32,66 ve ABD 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,070 seviyelerinden işlem görüyor. Brent tipi petrolün varili 67,51 dolardan, altının onsu 3.645 dolardan, gramı ise 4.849 liradan alıcı buluyor.